Ако го гледаме светот на Путин т.е низ очите на Путин, како состанок на силите, првото прашање што треба да го поставиме како политичка прогноза е: “Ќе има ли војна?“
Ако да – кога? Ако не, зошто? И прогнозата мора да даде одговори.
На 12 март, премиерот на Велика Британија Тереза Меј ја обвини Русија дека или е директен автор на обидот за убиство на таткото и ќерката скрипта на британска територија, или допуштила други лица да ги користат за оваа намена дела од руската држава невропатичен гас “Новоотрок” . Истовремено возачот на лабуристите Џереми Корбин, по повод истиот случај, не ја обвини Русија, а повика на “здрав дијалог” со Кремљ. Во парламентот зборовите му беа пречекани со негодување и од конзервативците, и од лабуристите. А медиумите коментираат дека изјавата на Меј беше поостра од очекуваното, односно од прогнозираното.
Во секој случај, парламентот реагира, како би реагирал секој нормален поединец во сложена и нејасна ситуација – откривањето двете главни линии на реакција: сиво (Корбин) и на достоинството (Меј). На 14 март државата избра да игра вака: протера 23 руски дипломати, за да овозможи “демонтирање” на руската шпионска мрежа во Велика Британија, го свика Советот за безбедност, ги откажа сите официјални средби со Русите, објави дека ниту министри, ниту царското семејство ќе присуствуваја на Олимпијадата во Русија и соопшти дека подготвува економски санкции. Јазикот, исто така, ескалира: Британците веќе не зборуваат за случајот “Скрипал”, туку за “нападот во Солсбери”; каде со невропален гас била нападната Англија. Медиумите велат дека Англија и Русија веќе биле во студена војна.
Јас нема да го анализирам случајот тука, иако тоа веќе е многу значајен политички односно ќе стане исклучително значајно. Сега ќе бидам заинтересиран за прогностика. Јас ќе го искористам овој случај само како пример кој може да го илустрира еден друг, според мое мислење, фундаментална слабост на одреден вид политичко предвидување. А за возврат пример за таква прогностика дава статијата Русија по Путин со коавтори Иван Крастев и Глеб Павловски објавена на 3 март во Портал “Култура”.
Точно е, политиката на корист го поедноставува светот, но на ист начин се и изборите на еден идеален егоист. Сепак, таквите луѓе се ретки, ако постојат воопшто, повеќето од нас го спроведуваат својот пат на однесување некаде помеѓу идеалниот егоизам и идеалниот алтруизам, а поблиску до кој крај ќе оди оваа линија зависи од нашиот избор во секој конкретен случај.
Затоа, однесувањето на луѓето е нешто кое тешко може да се предвиди, дури за нас самите. Претпоставувајќи, сепак, дека едно однесување има само една цел – корист, тогаш тоа може да се предвиди сосема точно, вклучувајќи и нумерички израз – во пари. На поставеното ниво на резиме, она што се однесува на однесувањето на поединците исто така се однесува на однесувањето на државите. Особено за Русија, чии политики во голема мера ги направи Путин лично. Значи, ако претпоставиме дека политиката на Путин само бара профит, станува релативно лесно да се пресмета, а прогнозата може да звучи многу убедлива.
За мене, предметната статија беше напишана многу убедливо. И јас се согласувам со главната хипотеза на коавторите (ќе ги нарекувам така, за да не повторувам секој пат по четири имиња). Таа е значајна и поддржана од силни докази: дека Русија во која Путин се чини дека има поголема моќ од било кога, всушност влегува во постпутинов период. Исто така се согласувам со главните претпоставки за параметрите на политиката што Путин и Русија ќе ги следат за да продолжат. Оттука натаму сепак почнувам да си поставувам прашања во отсуство на дијалог со коавторите (во наводници се точни цитати од споменатата статија).
- Кои се параметрите на оваа политика на Путин, особено? И каков свет претпочитаат тие?
Русија “ќе продолжи со своите агресивни напори да ја обезбеди својата глобална улога. Во овој поглед со цел да се обезбеди глобалната улога], потребата да се спречи влијанието на САД ќе остане водечки фактор во руската надворешна политика.
Ова е клучна точка бидејќи, заедно со параметрите, ни кажува како денес Путин го разбира светот, а во исто време – светот утре.
Излегува дека овој свет во основа е непроменет, во него целта е секогаш единствена корист, и за да се постигне тоа, дистрибуцијата на силите е единствено важна. И се претпоставува дека односот на Русија / Америка нема да се промени значително, а целите на двете ќе останат исти.
Во корист на Русија е да си ја “обезбеди” глобалната улога; за да го направи ова, мора успешно да се спротивстави на “американското влијание”. Очигледно, овде е “нулта игра” – за поедноставување на моделот, само меѓу Русија и Америка: колку повеќе глобалната улога на Русија расте, толку помало ќе биде американско влијание и обратно. Така е денес, но тоа ќе биде така и утре, за да можеме да направиме предвидувања со голема сигурност. Зошто? Па, бидејќи во макрополитика работите се секогаш и секогаш ќе останат. Секој играч се стреми кон максимална корист (максимална глобална власт) а што конкретно ќе се обиде да направи, зависи единствено од неговата претстава за конкретната состојба на силите. : да настапи, за да ги максимизира користите, или да отстапи, за да ги минимизира загубите. А што конкретно ќе се случи зависи од реалната состојба на силите.
Путин 2014: Како максимално да победам против американците во 2014? Ќе настапам во Крим. Ќе има и некои загуби, но тие ќе бидат минимални во споредба со користа од самата “победа“. И настапува. Според тоа, за периодот на проекција (не е специфицирано, само се споменува со леснотија дека наредните 6 или 16 години), коавторите не очекуваат такви поволни можности за Путин, па затоа не очекуваат нови одливи. Едноставно и логично, и прогнозата е подготвена.
Автор: Дејан Ќуранов е доктор по филозофија, дипломирал на универзитетот во Софија “Св. Климент Охридски “. Коосновач на неформалното здружение “Екогласност” и УДФ, кој ја напушти политиката во 1990 година. Оттогаш работи во невладини организации; во Центарот за либерални стратегии од своето основање.
Повеќе за ова на kultura.bg
