Пишува: Марио Милчевски
Европската Унија секогаш беше визија, но и надеж за Македонија. Визија за заедница која го слави културното богатство на Европа, но и надеж за економска и политичка стабилност, за заштита на идентитетот и, пред сè, за право на самоопределување. Сепак, на тој пат, македонската држава честопати се соочуваше со условувања, компромиси и потешкотии кои го тестираа не само политичкото лидерство туку и националното единство.
Еден од најновите и најконтроверзните услови кој го поставува Бугарија е внесувањето на бугарското малцинство во македонскиот Устав. Тоа претставува „клаузула“ која, според Софија, е неопходна за Бугарија да го отстрани ветото и да и’ овозможи на Македонија да продолжи кон европската иднина. Меѓутоа, ова барање ја раздели македонската политичка сцена и го истакна основното прашање: до кој степен сме подготвени да прифатиме туѓи услови за да стигнеме до целта?
Македонската страна, предводена од нејзиниот лидер Мицкоски, има цврст и непроменлив став: без гаранции дека ова би било последно барање, уставни измени нема да се случат. Оваа позиција ја одразува и недовербата која е резултат на низа пречки и нови услови кои се појавуваат на патот. За многумина, вклучувањето на бугарското малцинство без јасна сигурност дека нема да следуваат нови пречки е не само политички ризик, туку и историско компромитирање на идентитетот на македонскиот народ.
Во оваа контекстуална рамка, новата бугарска политичка сцена, со Борисов како можен предводник на новата влада, отвора нови прашања и можности. Предизборната поддршка која македонскиот премиер му ја изрази на Борисов може да се толкува како сигнал за нов обид да се надмине овој спор преку дипломатски дијалог. Дали Борисов ќе ја искористи оваа доверба за да иницира конструктивен пристап, или пак, овој политички момент ќе биде уште една неостварена надеж?
Од друга страна, Мицкоски успеа да ја задржи поддршката во својата позиција, одбивајќи ги сите обиди за уставни измени без цврсти гаранции. Неговото лидерство покажа дека политичкиот отпор кон отстапките, дури и на сметка на европската перспектива, може да донесе победа и поддршка од македонскиот народ. Тој успеа не само да ги обедини опозициските гласови, туку и да ги турне СДСМ и ДУИ во опозиција, покажувајќи дека за многумина идентитетските прашања остануваат поважни од европските интеграции без јасни гаранции.
Останува прашањето: дали новото политичко поглавје со Борисов и со новата бугарска влада ќе донесе промени во односите меѓу двете држави? Или пак, без вистински гаранции, овие преговори ќе останат само уште едно „чекорење во место“ на македонскиот пат кон ЕУ?
Патот кон Европа е долг и исполнет со пречки. И додека Македонија е подготвена за конструктивен дијалог и за компромис, останува прашањето дали истото го бара и другата страна. Македонскиот народ и неговите лидери мора да се водат од верувањето дека интеграцијата во ЕУ не треба да биде на сметка на националниот суверенитет, туку на негова потврда.
Само тогаш, овој пат ќе биде пат на вистинска интеграција, а не на одрекување од сопствениот идентитет.
На Македонија неизмерно и е потребна Европската Унија – не само како економска и политичка поддршка, туку и како стожер на мирот и стабилноста. Европската заедница претставува гарант на трајната безбедност и на прогресот кон иднина исполнета со просперитет. Во истиот дух, нераскинливо значење имаат и добрососедските односи со Бугарија, кои не се само прашање на блискост поради историските врски и географската близина, туку и на заемно градење на заедничка иднина.
Нашите патишта се испреплетени, ние сме соседи, но повисоката цел е да бидеме и пријатели. А пријателите немаат потреба од бариери меѓу себе – нивна должност е да создаваат мостови, патеки што водат кон благосостојба и хармонија за народите кои живеат и во Македонија и во Бугарија. Врската помеѓу нашите земји, ако е правилно негувана, може да стане темел на стабилноста на целиот регион и пример на вистинска соработка, основана на заемна почит и визија за подобар живот на сите наши граѓани.