23.8 C
Skopje
Saturday, July 27, 2024

Плачеше фудалска Европа: Пилотот кој го обвинија за најголемиот пораз на Манчестер Јунајтед

Кога ја пишувал книгата за тимот на Манчестер Јунајтед кој заврши со авионската несрека, британскиот новинар Џон Робертс успеал да се поврзе со поранешниот пилот Џејмс Тејн. Тоа е пилотот на авионот со број BE609, на авиокомпанијата British European Airways, во кој на 6 февруари 1958 год. загинува половина од тимот на Манчестер Јунајтед.

Малку предисторија: Во 50-тите години од минатиот век, 36. годишниот Мет Базби, бивш фудбалер на Сити, не само што го променува Јунајтед, туку и англискиот фудбал воопшто. Тој во својот прв тим собира играчи како Роџерн Брн, Џеки Бленхфлор, Еди Колман, Лиам Вилан, Денис Виолет, Данкан Едвардс, Боби Чарлтон и други.

Новиот Манчестер Јунајтед тргнува од нулата, за да стане два пати шампион на Англија во 1956. и 1957. година. Бебињата на Базби, како што ги нарекуваат, ја променуват тотално концепцијата за играта на Островот. Физичката сила комбинирана со импровизациите, движењето, техниката и брзите пасови носи брз и ефективен резултат. Англија буквално полудува по „бебињата на Базби“, така како што се побрка и за „Битлси“.

Манчестер Јунајтед стана и првиот англиски тим кој учествувал на Европскиот Куп на шампионите. Во 1957 година мажите стигнаа до полуфиналето, каде што беа поразени против идниот носител на трофејот Реал Мадрид (Мадрид). “Тие сè уште имале млеко на нивните усти, иако тоа не го покажувале”, вели Мет Базби.

Следната сезона, Јунајтед се квалификуваше за четврт-финалето, каде што мора да игра против Црвена Ѕвезда во Белград. За пилотите на летот се назначени Џејмс Таин и Кенет Рејмонд, поранешни соработници на Кралските воздухопловни сили, а во моментов во цивилното воздухопловство. Рејмонд има повеќе часови за летање со амбасадорот на Airspeed AS.57, и генерално треба да биде капитен на летот, а не Таин.

Кога пристигнав Кен веќе беше таму. Му реков. Јас ќе ги однесам до Белград, а после ти ќе ги вратиш назад. И двајцата бевме квалифицирани пилоти со големо искуство односно секој можеше да биде капетан, но Кејн имаше повеќе искуство и повеќе часови летано со ваков тип на авиони.

Навистина, Џејмс Таин го однел тимот во Белград, а од друга страна, полуфиналистите од Манчестер Јунајтед треба да бидат управувани од Рејмонд. Во авионот има вкупно 44 патници, а во Минхен планирано е слетување за гориво. Во 14:19 часот во Гринич, менаџерот на аеродромот во Минхен известува дека авионот на тимот е подготвен за полетување. Издадена е и наредба да се полета, која мора да се исполни до 14:31 часот. Првиот обид на Рејмонд да го крене авионот од пистата беше прекинат од страна на Теин, кој обраќа внимание на две нешта: необичната осцилација на стрелката на левата страна и чудните звуци при забрзувањето.

Три минути подоцна пилотите прават втор обид да се кренат во воздух, но брзо се откажуваат со горивото, нешто што не било вообичаено за овие авиони. Таин им кажува на патниците дека ќе мора да го напуштат авионот и да чекаат во аеродромската сала, бидејќи е потребно испитување на моторот. Кога патниците влегуваат во зградата фудбалерот Едуардс пушта телеграма до својот менаџер во која пишува: Сите летови се откажани, пристигнуваме утре. Во меѓувреме Таин и Рејмонд разговараат со бордниот инженер Бил Блек за можните варијанти. Вториот препорачува да преспијат во Минхен и да патуваат следниот ден. Но, само 48 часа пред еден од немилосрдните натпревари на сезоната, и Манчестер Јунајтед не може да си дозволи да го загуби целиот ден.

По состанокот се покануваат патниците да ги заземат своите места. Сите се вознемирени и исплашени, а Вера Лукиќ, сопругата на еден југословенски дипломат, дури и не сака да се врати на авионот. Таа ја држи својата мала ќерка Весна за рака, а освен тоа уште е и бремена. Но голманот Хари Грег ја успокојува жената со аргумент дека пилотите и аеродромските власти си ја знаат својата работа. Имено токму Грег, ќе ја спаси жената по име Вера и нејзината ќерка, а Вера ќе роди момче. Така во 14:59 авионот добива дозвола за полетување. На почетокот, се оди според планот. Потоа радарот Бил Роџерс испраќа сигнал дека полетувањето веќе не е безбедно, а по две секунди, Рејмонд слуша на слушалките “V2” знак, дека минималната брзина за де-заземјување е веќе постигната.

Но, токму во тој момент авионот ја губи својата брзина.

Џејмс Тен: Го турнав гасот, но тој веќе беше до крај. Во тоа време и Кен се обидуваше да направи се од себе, но без никаков резултат. Се обидовме да свртиме кон десно бидејќи пред нас имаше куќа и дрва. Ништо не се случуваше како што треба. Се фатив со рацете за главата и го очекував ударот. Авионот се пробива низ оградата, поминува по патот и удира со крилото во ѕидот на куќата. Избувнува пожар. Авионот уште неколку пати се врти во место, а потоа се забива во дрвена гаража. За уште поголем проблем, внатре има камион полн со гориво. Експлодира. Се слуша пеколна гласина, а потоа настапува целосна тишина.

Тоа е национална катастрофа. Во трагедијата загинуваат 23 патници, меѓу кои и осум од бебињата на Базби, а осум од жртвите беа и осум спортски новинари кои патуваа со тимот, додека пак тројца од раководството на клубот никогаш не се вратија дома.

Плаче Манчестер, но плаче и цела Англија, како и фудбалска Европа.

Но, додека трае жалоста, во Англија веќе се бара и виновникот. Сите укажуваат на преживеаниот пилот Џејмс Тејн. За ова помага и изјавата на германските власти, дека авионот бил покриен со 8 cm снег односно не бил исчистен пред полетувањето. Покрај тоа, според нив биле замрзнати и крилјата. Меѓу обвинувањата на Германците постои и случајна фотографија направена од Обединетите поборници непосредно пред вториот обид за полетување. Покажува бела точка на површината на авионот, прогласена за нечист снег.

Значи, светот на Дејвид Тејн одеднаш паѓа. Тој ја негира вината и почнува борба за да ја докаже својата невиност. Но, две години подоцна, го погодува и втор удар. Авиокомпанијата го отпушта од работа со образложение дека тој за време на летот го менувал своето место со веќе загинатиот пилот Кенет Рејмонд.

Семејството Тејн е подложено на невидено вознемирување. Многумина ги нарекуваат убијци. Неговата сопруга треба да го смени работното место. Ќерка им, која е само осум години, тогаш станува предмет на навреди, бидејќи децата понекогаш може да бидат многу сурови.

Но, пилотот не се предава и започнува своја истрага!

Експертите докажуваат дека мразот на крилото не може да доведе до пад на брзината на авионот. Се наоѓаат и очевидци, кои даваат свои изјави, кои сведочат дека пред полетувањето разноразни хемикалии го стопиле снегот. Десет години по катастрофата, во 1968 година, британските експерти утврдиле дека белата точка на сликата не е мраз, ниту пак снег, туку само одраз на светлината.

Константирано е дека аердромските власти во Минхен не посветиле доволно внимание на самата писта. Патеката едноставно не била сегде доволно чиста, и тоа е она што доведува до намалување на брзината точно во критичниот момент кога авионот треба да полета.

Во март 1969 година, по единаесет години тешка борба, преовладува праведноста. Џејмс Вајн е прогласен за невин од страна на британската влада, кој ги повлече сите обвиненија против него. Но, неговиот живот веќе е уништен.

На чело на преживеаниот Мет Басби и останатите “бебиња”, Манчестер Јунајтед успеа да го освои Европскиот шампионат во финалето на Бенфика во 1968 година. И измачениот Дејвид Таин умира во 1975 година поради срцев удар.

поврзани објави

Последни објави